Iedereen die al eens in het hooggebergte heeft gefietst, weet dat je er bijna letterlijk kan sterven. Dat geldt zelfs voor profrenners. Ook zij zien af als de beesten als zij in de Giro, Tour of Vuelta over reuzen van cols moeten. Net zoals zij die de uitdaging zijn aangegaan om alle 20 cols op onze 'Iconic cols of Europe' kraskaart te overwinnen. Vooral de niet-klimmers leveren in dit decor een verbeten strijd tegen de klok. Ver weg van de camera's sleurt de 'gruppetto' zich over de bergen met maar één doel: de tijdslimiet halen. Ex-profs getuigen over hun avonturen in 'de bus'.
Een grote ronde is onverbiddelijk, de bergen zijn genadeloos. Elk jaar weer wordt een resem renners uit koers genomen in de Giro, Tour of Vuelta omdat ze buiten tijd finishen na een bergrit. Gelost uit 'de gruppetto' ofwel 'de bus', het tweede peloton met sprinters en knechten, gehavende en uitgeperste renners. Van zodra de bergen opdoemen, start de bus zijn motor en vormt zij één front met de tijdslimiet als gemeenschappelijke vijand.
Doorgaans neemt een ervaren renner de taak op zich om het tempo in deze groep te bepalen. In de generatie van Marc Wauters was dat vaak Guy Nulens, daarna voerde ook Mario Cipollini vaak het tempo aan als zogenaamde 'buschauffeur'. Later waren Servais Knaven en Bernhard Eisel de patrons. Tegenwoordig nemen mannen als Daniel Oss, Chris Froome en Jonas Rickaert het voortouw in de bus. “Je mag niet onderschatten hoeveel verantwoordelijkheid de chauffeur draagt”, getuigt Kevin Hulsmans, gedurende zijn hele carrière een vaste klant in de bus. “Als hij zich misrekent, zit de Tour erop voor een grote groep renners.”
DE CHAUFFEUR EN ZIJN TELMACHINE
Alsof het klimmen op zich nog niet zwaar genoeg is, moet de chauffeur dus ook helder genoeg blijven om voortdurend het tijdsverschil in de gaten te houden. Eerst moet hij de verwachte aankomsttijd van de winnaar inschatten om vervolgens via de tijdscoëfficient van de UCI te berekenen hoeveel tijd hem rest om binnen de tijdslimiet te finishen. “Als de gruppetto het haalt, krijgt de chauffeur veel appreciatie van de rest van de martelaars”, weet Hulsmans. “Het is niet evident om bergop het juiste tempo te vinden voor een grote groep. Er zitten er altijd bij voor wie het te traag of te snel gaat.”
De chauffeur is dus voortdurend aan het rekenen. Een vuistregel is dat de gruppetto in de bergen een minuut per kilometer verliest ten opzichte van de koplopers. “Aan de voet van de slotklim weet je dus al of je het zal halen of niet”, getuigt ex-prof bij Rabobank en huidig ploegleider bij Lotto Soudal, Marc Wauters. “Maar er is ook de regel die zegt dat als een groep van minstens 60 renners buiten tijd aankomt, deze niet uit koers wordt genomen. Ook daarvoor is het dus vaak tellen: met hoeveel zijn we? Ik heb vaak ‘gruppetto, gruppetto!’ horen roepen als de groep uit elkaar dreigde te vallen. Dan werd er ook vaak gewacht op de achterblijvers.”
Gedeeld leed is half leed. Terwijl vooraan de vluchters van de dag en/of de beste klimmers elkaar de nek afrijden, is solidariteit het codewoord onder de minder begaafde berggeiten. Bij een val wordt er gewacht, eten en drinken worden broederlijk gedeeld. “Maar de gruppetto is ook geen liefdadigheidsinstelling”, verklapt Hulsmans. “In mijn tijd durfden we het tempo wel eens op te voeren als we zagen dat er een concurrent voor Tom (Boonen, nvdr.) in de massaspurts moest lossen uit de bus. Ik kan me niet inbeelden dat dat nu niet meer gebeurt.”
Wie zelf al eens in het hooggebergte heeft gefietst, kan beamen dat de man met de hamer loert om elke haarspeldbocht. De bergen zijn meedogenloos, een slechte dag wordt keihard afgestraft. Vraag maar aan Johan Vansummeren. In de Tour van 2014 beleeft de Lommelaar naar eigen zeggen zijn slechtste dag ooit op de fiets. In de dertiende etappe door de Alpen is hij al aan het eind van het Latijn als hij nog de lange slotklim naar Chamrousse moet overwinnen.
“Toen ik in Grenoble het bordje 'sommet à 25 km' zag staan, was ik al verkrampt over mijn hele lijf”, getuigt Summie. “Ik kon zelfs niet meer remmen omdat mijn vingers verkrampt waren. Ik heb toen mijn schoenen losgemaakt, mijn hartslagmeter uitgezwierd en de bretellen van mijn koersbroek doorgeknipt. Niets kon ik nog verdragen. Alles deed pijn. Zonder de hulp van Marc Wauters had mijn Tour er toen zeker opgezeten. Hij zag mij sukkelen en gaf me een lift aan de klink van de Lotto-volgwagen.”
DE COMMISSARIS EN ZIJN BEWIJSMATERIAAL
Hallo, Marc Wauters? “Op zo'n moment komt het Limburggevoel naar boven hé”, grijnst de Lummenaar. “Ik weet verdomd goed hoe het voelt om af te zien zoals Johan die dag. Ik kon het risico ook nemen om hem te helpen, omdat ik niet zijn ploegleider was. Had zijn eigen ploegleider dat gedaan, het was niet waar geweest. Ook achter de gruppetto houdt een commissaris immers een oogje in het zeil. Ik herinner me dat Eric Vanderaerden eens uit de Tour is gezet omdat hij aan de volgwagen hing. De Franse jury kwam toen aandraven met foto's als bewijsmateriaal.”
Ook Kevin Hulsmans kende één van zijn zwartste dagen in de Alpen, meer bepaald in de Tour van 2005. De elfde rit leidt het peloton op die dag van Courchevel naar Briançon, over het beruchte trio Col de la Madeleine, Col du Télégraphe en Col du Galibier. Hulsmans overleeft de eerste twee cols in de gruppetto, maar aan de voet van de Galibier krijgt hij een flinke klop van de hamer.
“Ik haalde nog hooguit vijf kilometer per uur”, vertelt de gewezen meesterknecht van Tom Boonen. “Een blikje cola hielp me er een beetje bovenop, maar ik moest nog steeds binnen tijd zien te finishen. Net als ik kende ook Jens Voigt een rotslechte dag. Ook hij moest lossen uit de gruppetto, maar hij bleef wel voortdurend een minuut voor mij uit rijden. Uiteindelijk kwamen we allebei nipt buiten tijd aan. Had hij even op mij gewacht, dan hadden we het zeker gehaald. Doodzonde.”
Lossen uit de gruppetto, het is de ergste nachtmerrie van een niet-begenadigd klimmer. Marc Wauters reed ook ooit een hele dag achter de gruppetto, samen met ploegmaat Peter Farazijn. “Als je al vroeg in een bergrit moet lossen, weet je dat je een loodzware dag te wachten staat. Peter en ik zagen die dag alleen maar ‘de klak’ van onze pet. Zo hard zagen we af. We haalden nipt de tijdslimiet, maar we moesten daarvoor wel heel diep gaan. Ik herinner me dat Peter twee uur na de rit nog steeds met zijn koerskleren aan op het bed van zijn hotelkamer lag.”
"POUSSEZ, POUSSEZ!"
Op zulke moeilijke momenten zijn alle truken van de foor goed om in koers te blijven. Als er geen volgwagen is om hulp te bieden, dan zijn er nog altijd de toeschouwers. “Een gekend trucje is om zo dicht mogelijk langs de toeschouwers te fietsen zodat ze je een zetje geven”, weet Hulsmans. “Sommige renners in de Tour roepen ook 'Poussez! Poussez!', maar dat heb ik nooit gedaan. Ook drank heb ik nooit aangenomen langs de weg. Alleen van bekenden. Zo was er een Belgische wielerfan die overal opdook om de renners te bevoorraden met zijn eigen blikjes cola. Hij droeg altijd een wielertruitje van de Collstrop-ploeg. Het hele peloton kende hem.”
Wat de tv-kijker niet ziet, is dat het er ook in de gruppetto hard aan toegaat. Wauters kan het beamen. In het dal tussen twee beklimmingen draaide 'de Soldaat' het gashendel vaak helemaal open om de achterstand te beperken. “In de vallei wordt er achteraan sneller gekoerst dan vooraan”, garandeert Wauters. “Het zijn de enige stukken waar je wat tijd kan goedmaken ten opzichte van de klimmers. Als je ronddraait in een grote groep kan je tot wel tien minuten terug winnen op het peloton. Zo hebben we heel vaak renners opgeraapt die zich te goed voelden voor de bus en bergop van ons waren weggereden.”
Wie de gruppetto over de finish ziet bollen, krijgt de indruk dat het er op het dooie gemak aan toe gaat. De lachende gezichten om het halen van de tijdslimiet geven echter een fout beeld. “Je komt er meer miserie tegen dan wat anders”, weet Wauters. “Als je al weken aan het afzien bent en je rijdt in een Rabobank-plunje Alpe d'Huez op, dan is dat geen pretje. Dat kan ik je verzekeren. De dronken Nederlanders kan je dan wel missen als kiespijn. Ik ben ooit ook heel kwaad geworden op Renaat Schotte. In een bergrit waarin ik 8.000 calorieën had verbrand, kwam ik drie kwartier na het peloton over de finish gesukkeld. 'En, hoe was je dag op het kantoor?' vroeg Renaat aan de finish. Ik kon hem wel doodknijpen op dat moment. Maar ik antwoordde niet, draaide me om en reed rechtstreeks naar het hotel."
Wil je graag een reisverhaal of jouw ervaring op één van onze 20 cols op de 'Iconic cols of Europe' kraskaart delen? Mail dan naar info@yourquest.be.
Comments